Өзбек миллий липаслары жүдә жақты, шырайлы, қолай болып, халықтың бай материаллық дәстүрлери ҳәм турмыс тәризиниң бир бөлеги болып табылады. Қалаларда миллий липас дағы адамларды табыў кемнен-кем ушрайды, бүгинги күнде ол дәстүрий байрам илажларында кийилади, бирақ аўылда ол еле да күнделик ҳәм дем алыў күнлери липасларының бир бөлеги болып хызмет етеди.

Өзбек ер адамлар кийимлери
Ер адамлар миллий липасының тийкарын чопон қурайды, ол белге орамал - кийикше менен байланысады. Дәстүрий бас кийим - тақыя. Денеине куйлак, шалбар - төменги бөлегине торайиб туратуғын кең шалбар кийилади. Аяқлары жуқа теринен тикилган етиклерде. Толық липас дағы қамарлар көбинесе жүдә оқланган - мақпал ямаса нағыс салынған, гүмис нағыслы бляшка ҳәм жүзималар менен. Күнделик куйлак узын орамал сыяқлы қамар менен байланысқан.

Өзбек ҳаяллар кийимлери
Дәстүрий өзбек ҳаяллар липасы хон-атластан тикилган көйлектиң туникага уқсас әпиўайы кесиндилеринен, соның менен бирге, гүллилерден ибарат. Байрамға сай кийимлерде атлас шүберек ҳәм бай алтын кесте ислетиледи. Ҳаяллар бас кийими бир ўақтыниң өзинде уш елементти өз ишине алады : тақыя, шарф ҳәм салла. Алтын ямаса гүмистен жасалған зергерлик буйымлары мудамы барлық жас дағы өзбек ҳаяллары липасына ажыралмайтуғын қосымша болып келген.

Кестедоъзлик нағыслары күтилмегенде таңланбаған. Ол мудамы тилсимли ямаса әмелий әҳмиетке ие болған. Шизмадан социал позицияны түсиниў мүмкин еди, гейде оған басқа мәнислер де киритилген. Мысалы, артықша безеў бермей тәкирарланатуғын геометриялық нағыс айриқша тумар болып табылады. Тоқ көк, қара реңдеги шүбереклерден тикилган липаслар Өзбекстанның ҳеш бир аймағында кийилмаган. Соъғд нағыслары зардуштийлик тәсирин сақлап қалған. Бул региондағы реңлер жәмиеттеги позицияға қарай сайланған. Мысал ушын, ҳаялдың липасында көк ҳәм бийнәпше гүли реңлердиң кең тарқалғанлығы ерининг жоқары мәртебеси ҳаққында гәпирди ҳәм жасыл реңли нағыслар көбинесе дыйханлар ҳәм өнерментлер тәрепинен ислетилинген.

Аяқ кийими мәси (ишиғи — арқасы жоқ, таглиги жумсақ, топиғи жоқ шырайлы етик) ҳәм турпайы шеримнен ямаса резинадан тикилган етиклерден ибарат болған. Бул бүгинги кунге шекем абырайға ие болған жүдә қолай ҳәм ыссы аяқ кийим еди.

Ҳаяллар ҳәм ер адамлар миллий бас кийими. Тақыялар 
Дәстүрий өзбек кийиминдеги тийкарғы деталлардан бири бул бас кийим болып табылады. Орайлық Азияның көплеген мәмлекетлеринде, атап айтқанда, Өзбекстанда миллий бас кийими тақыя есапланады. Тақыя аты туркий «тубе» ден келип шыққан болып, «юқори, тепа» деп аўдарма етиледи. Оны ер адамлар, ҳаяллар ҳәм балалар кийиўеди. Тек жасы үлкен ҳаяллар тақыя киймайди.

>

Енди ири қалаларда тақыя кийган адамды көриў кемнен-кем ушрайды ҳәм көбинесе бул шаңараққа тийисли ҳәм диний байрамлар ушын кийимдиң зәрүрли детали болып табылады. Дәстүрий тақыя тетраедрал конуссимон ўаормаға ие болып, ол қара реңде, 4 «қалампир» ҳәм 16 миниатюра қамар ўаормасында ақ нағыслы нағыс салынған. Күнделик тақыя «калампир» ең әпиўайы ҳәм ең кең тарқалғанларынан бири болып табылады, бирақ оның әҳмиетин итибарсыз қалдырмаслик керек. Өзбекстанның ҳәр бир ўәлаятында айриқша тақыя бойы ҳәм нағыслары бар.

Ең бай түрли-туманлығы менен Өзбекстанда тақыя тыгыў бойынша алты тийкарғы мектеп әмелдеги: Ферғана, Ташкент, Қашқадәря -Сурхондарё, Самарқанд, Бухара ҳәм Хорезм-Қарақалпақ. Арнаўлы, салтанатли илажлар ушын елегант тақыялар әмелдеги - олар жақты ҳәм рең-баранг кесте ҳәм нағысларға, алтын кестелерге бай.
 

dkm.gov.uz