Korrupciyaǵa qarsı gúresiw.
2025-06-05 16:30:00 / Jańalıqlar
Korrupciyaǵa qarsı gúresiw.
Korrupciya dúnya júzinde sheshiliwi lazım bolǵan global mashqalalardıń biri bolıp, bul illet hár qanday mámleket hám jámiyettiń siyasiy-ekonomikalıq rawajlanıwına eń úlken zıyan jetkeziwi menen birgelikte insan huqıqları hám erkinlikleriniń buzılıwına alıp keledi. Sonlıqtan oǵan qarsı gúresiw úlken áhmiyetke iye. Oǵan qarsı gúresiw turaqlı ráwishte zárúr bolǵan tiykarǵı wazıypalardıń birine aylandı.
Usılardan kelip shıǵıp, Mámleketemizde 2017-jıl 3-yanvar kúni «Korrupciyaǵa qarsı gúresiw haqqında»ǵı Nızamı qabıl etilip, oǵan qarsı gúresiwdiń huqıqıy mexanizimi jaratıldı. Onıń tiykarǵı maqseti korrupciyaǵa qarsı gúresiw tarawındaǵı qatnasıqlardı tártipke salıwdan ibarat.
Bul Nızamnıń 3-statyasında tiykarǵı túsinikler berilgen yaǵnıy korrupciya shaxstıń ózi iyelep turǵan lawazımınan jeke máplerin yamasa basqa shaxslardıń máplerin gózlep materiallıq yaki materiallıq emes payda alıw maqsetinde, nızamǵa qayshı ráwishte paydalanıwı yaki usınday háreketti nızamǵa qayshı ráwishte usınıwı bolıp esaplanadı.
Sonday-aq, usı Nızamnıń 5-statyasında bolsa korrupciyaǵa qarsı gúresiw tarawındaǵı mámleket siyasatınıń tiykarǵı jónelisleri kórsetilip ótilgen bolıp, olar xalıqtıń huqıqıy sanasın hám huqıqıy mádeniyatın asırıw, mámleket hám jámiyettiń barlıq tarawlarında korrupciyanıń aldın-alıwǵa baylanıslı is-ilajlardı ámelge asırıw, korrupciyaǵa baylanıslı huqıqbuzarlıqlardı óz waqtında anıqlaw, olarǵa shek qoyıw, olardıń aqıbetlerin hám oǵan imkániyat beriwshi sebep hám shárt-shárayatların joq qılıw ilajların kóriw, korrupciyaǵa baylanıslı huqıqbuzarlıqlardı ámelge asırǵanlıǵı ushın juwapkershiliktiń qatań belgilengenligi principin támiyinlewden ibarat.
Ózbekstan Respublikası Prezidentiniń 2017-jıl 2-fevraldaǵı qararı menen "2017-2018-jıllarǵa mólsherlengen korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha mámleketlik dástúri" qabıl etildi.
Dástúr tiykarında bir qatar nızam joybarları islep shıǵılıp, ámeldegileri bolsa inventarizaciyadan ótkerildi. Ulıwma alǵanda, sońǵı jıllarda qılınǵan islerdiń analizi xalıqtıń sanası hám huqıqıy mádeniyatın asırıwǵa qaratılǵan sistemalı isler ámelge asırılǵanın kórsetedi.
Bunnan tısqarı, Prezidentimizdiń 2022-jıl 12-yanvar kúni «Korrupciyaǵa qarsı gúresiw isleriniń nátiyjeligin reytiń bahalaw engiziw is-ilajları haqqında»ǵı PQ-81-sanlı Qararı qabıl etilip, bul qarar menen mámleketlik uyımlar hám shólkemler, jergilikli atqarıwshı hákimiyat uyımlarında korrupciyaǵa qarsı gúresiw, onıń kelip shıǵıw sebep hám shárt-shárayatların anıqlaw hám aldın-alıw boyınsha sistemalı ilajlar ámelge asırılmaqda.
Atap aytatuǵın bolsaq, bir qatar ministrlik hám kárxanalar, jergilikli atqarıwshı hákimiyat uyımlarında ISO 37001:2016 xalıq aralıq standartqa tiykar korrupciyaǵa qarsı gúresiw menejment sisteması engizildi.
Mámleketlik uyımlar hám kárxanaları, jergilikli atqarıwshı hákimiyat uyımlarınıń korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha iskerligine tiyisli nátiyjeli kórsetkishlerin belgilew hám olardı xalıq aralıq standartlar tiykarında bahalaw sistemasın engiziw maqsetinde Korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha Milliy keńes, Korrupciyaǵa qarsı gúresiw agentligi, Bas prokuratura hám Ádillik ministrliginiń mámleketlik uyımları hám kárxanaları, jergilikli mámleketlik hákimiyat uyımlarında korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha is-ilajlarınıń nátiyjeligin analiz qılıw, bahalaw hám kemshiliklerdi saplastırıwǵa qaratılǵan Korrupciyaǵa qarsı gúresiw isleriniń nátiyjeligin reytiń bahalaw sistemasın engiziw haqqındaǵı usınısları maqullandı.
Usı qarar menen reytiń bahalaw Korrupciyaǵa qarsı gúresiw agentligi tárepinen «E-Anticor.uz» elektron platforması arqalı shólkemlestirilip, korrupciyaǵa qarsı gúresiw isleriniń nátiyjeligi 0 balldan 100 ballǵa shekem reytińde bahalanıp, miynet iskerligi «jaqsı», «qanıqarlı» hám «qanıqarsız» taypalarına ajıratıldı.
Reytiń bahalaw nátiyjeleri elektron platformada esaplap shıǵıladı hám
hár jılı 1-martqa shekem keń jámiyetshilik ushın ǵalaba xabar qurallarında daǵaza etip barılıwı názerde tutıldı.
Bul qararlardıń áhmiyetli tárepi korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha iskerlikti tikkeley ámelge asırıwshı mámleket uyımları haqqında maǵlıwmat berilip, Ózbekstan Respubliası Bas prokuraturası, Ishki isler ministrligi, Ádillik ministrligi hám korrupciyaǵa qarsı gúresiw boyınsha iskerligi nızam hújjetlerine muwapıq basqa mámleketlik uyımlar hám ámelge asırılıwı názerde tutılǵan.
Prezidentimiz tárepinen tastıyıqlanǵan bul qarar hám pármanlar hámmeniń nızam aldında teńligi, puqaralardıń huqıq hám erkinlikleri, nızamlı máplerin qorǵawda áhmiyetli hújjet bolıp esaplanadı.
Sonday-eken, mámleket hám jámiyet, sonıń menen birge mámleketlik emes mákeme hám shólkemler bunday illettiń aldın-alıwǵa hám oǵan qarsı gúresiwde birgellikte háreket qılsa nátiyjeli jetiskenlikke erisiw múmkin.
Nókis rayonlar aralıq
hákimshilik sudınıń
sudya járdemshisi: B.Ametov