Ташиш фаолияти иштирокчиларнинг ҳуқуқ ва бурчлари
Асосий тушунчалар:йўловчи – ташиш хизматидан фойдаланувчи шахс;
ташувчи - мулк ҳуқуқида транспорт воситаларига эга бўлган, йўловчилар ва юкларни ташиш бўйича хизмат кўрсатадиган тадбиркор;
йўналишсиз такси - таксометр кўрсаткичига кўра йўловчилар талабига биноан ҳақ эвазига хизмат кўрсатадиган транспорт воситаси;
йўналишли такси (маршрутка) - доимий йўналишларда йўловчиларни ташиш учун мўлжалланган транспорт воситаси (микроавтобус ва бошқалар);
автовокзал - йўловчиларга хизмат кўрсатадиган ташкилот;
метро - йўловчиларни электр поездларда ташиш учун мўлжалланган ер ости ва ер усти иншоотлари тизими.
Йўловчининг ҳуқуқлари
- транспортнинг ҳар қандай туридан фойдаланиш;
- бекатлардан фойдаланиш;
- 7 ёшгача бўлган болаларни бепул олиб юриш;
- вазни 20 кг.гача бўлган қўл юкини бепул олиб юриш;
- ҳақ эвазига багаж олиб юриш;
- диспетчерлардан йўловчи транспорти тўғрисида ахборот олиш.
Йўловчининг мажбуриятлари
- ташиш қоидаларига риоя этишга;
- йўл ҳақини тўлашга, чиптани манзилга етгунгача сақлаш ва назоратчига кўрсатишга;
- имтиёз берувчи ҳужжатни кўрсатишга;
- транспортдан фойдаланганда тозаликка риоя этиш ва мол-мулкни эҳтиёт қилишга.
Йўловчи тез ёнувчан, портловчи, заҳарли моддаларни, шунингдек ўқотар қурол ва тиғли ашёларни олиб юриши ман этилади.
Ташувчи – мулк ҳуқуқи асосида автотранспортга эга бўлган, йўловчи ва юк ташиш хизматини кўрсатувчи тадбиркор.
- фуқароларнинг эҳтиёжини қондириш;
- йўловчи транспортининг бир маромда ишлашини ташкил этиш;
- хизмат кўрсатиш сифатини ошириш;
- йўловчиларнинг ҳаёти ва соғлиғи хавфсизлигини таъминлаш.
- фаолиятни лицензия асосида олиб бориш;
- ташиш қоидаларига риоя этиш;
- йўловчиларнинг ҳаёти ва соғлиғи хавфсизлигини таъминлаш;
- ёнғин хавфсизлиги, санитария ва экология талабларини бажариш;
- фуқароларнинг айрим тоифаларини имтиёзли ташиш.
Ташувчи ўзбошимчалик билан йўналишдан четга чиқиши, ҳаракат жадвалини бузиши ва йўловчиларга ортиқча талаб қўйиши ман этилади.
- йўналишда ишлаш ҳуқуқини тасдиқловчи гувоҳнома;
- лицензия карточкаси;
- йўналиш ҳужжатлари;
- йўл варақаси ва чипталарни ҳисобга олиш варақаси;
- автотранспортнинг техник кўрикдан ва ҳайдовчининг тиббий кўрикдан ўтганлиги ҳақидаги қайдлар;
- қатнов жадвали ва йўналиш схемаси.
- тарифларни белгилаш;
- бекатлар ва диспетчерлик пунктларини жойлаштириш, қуриш ва ободонлаштириш;
- йўловчилар ташиш ишининг сифати устидан назорат қилиш.
- кечикканликнинг биринчи тўлиқ соати учун (60 дақиқа) чипта баҳосининг 10 фоизи миқдорида;
- кейинги ҳар бир 15 дақиқа учун чипта баҳосининг 3 фоизи миқдорида ҳисобланади.
Жарима умумий суммаси чипта баҳосининг 50 фоизидан ортиқ бўлмаслиги керак.
- маст ҳолда юриш;
- алкоголь ва тамаки маҳсулотларини истеъмол қилиш;
- ҳайдовчи (кондуктор)нинг рухсатисиз ойналарни очиш;
- ойнадан ташқарига осилиш;
- ўлчами 100 см х 50 см х 30 смдан катта ёки оғирлиги 60 кгдан ортиқ буюмларни, шунингдек узунлиги 200 смдан ортиқ буюмларни олиб юриш;
- салонни ёки йўловчиларнинг кийимларини ифлос қилувчи буюмларларни олиб юриш;
- тумшуқбоғсиз итлар ва бошқа ҳайвонларни олиб юриш.
Ташувчига эътирозлар 6 ой ичида, жарималар тўлаш тўғрисида эса 45 кун ичида берилиши мумкин.
- багажнинг бузилганлиги, шикастланганлиги ёки камомади учун тўловлар тўғрисида – багаж берилган кундан;
- багаж йўқолганлиги учун зарарни қоплаш тўғрисида – багаж етказиб берилган муддатлар тугагандан 10 кундан кейин;
- қолган барча ҳолатларда – эътироз билдириш учун асос бўладиган воқеалар содир бўлган кундан.