O‘zbekiston xalqi azaldan ezgulik va yomonlik, o‘z zamini sha’ni va qadr-qimmatini himoya qilgan qo‘rqmas pahlavonlar, hukmdorlarning shafqatsizligi va ayni paytda donishmandligi haqida rang-barang rivoyatlar tuzib, og‘izdan og‘izga o‘tib kelmoqda. Alpomish, Siyovush va Afrosiyob haqidagi mashhur rivoyatlar va boshqa ko‘plab rang-barang xalq og‘zaki ijodi namunalari adabiyotimizga asos solgan.

O‘zbek adabiyoti tarixida yumorning ham o‘rni bor edi. Xalq eposi – latifalarda latif janri shunday paydo bo‘lgan. Taniqli hajviy hikoyalar qahramoni Nasreddin Afandi dunyo miqyosida shuhrat qozondi - boylar va shahar hukmdorlari bilan mohirona uyg'unlikni amalga oshiradigan hajviy qahramon.

Folklor asarlari ham qiziqarli boʻlib, ularning syujetlarini oʻzbek adabiyoti klassiklari: “Tohir va Zuhra”, “Farhod va Shirin”, “Layli va Mejnun” va boshqalar toʻplagan. Temuriylar davrida eng buyuk shoir va davlat arbobi, oʻzbek adabiyoti va adabiyotining asoschisi Alisher Navoiy (1441-1501) adabiyotida ulkan rol oʻynagan. Uning bebaho qoʻlyozmalari shu kungacha Davlat Ermitaji, Luvr va Britaniya muzeyi kabi jahonga mashhur muzeylarning koʻplab qoʻlyozma kolleksiyalarida saqlanmoqda va dunyoning koʻplab tillariga tarjima qilingan. Alisher Navoiy (1441-1501) Atoqli mualliflar ijodida O‘zbekistonning turli davrlarida sodir bo‘lgan tarixiy voqealarni o‘qish mumkin. Shunday qilib, Zahiriddin Boburning (1483-1530) “Boburnoma” asarida ikki saltanat – Temuriylar va Boburiylar hukmronligi davridagi mamlakat hayoti tasvirlangan.

14-asrdan boshlab Samarqand, Buxoro shaharlari, Fargʻona vodiysi va Xorazm shaharlari Oʻrta Osiyoning muhim adabiy markazlari boʻlgan. Bu yerda she'riyat va badiiy mahorat tez rivojlandi. Ayniqsa, quyidagi shoirlar mashhur bo‘lgan: Jomiy (1414-1492), Lutfiy (1367-1466), Mashrab (1653-1711), Og‘axiy (1809-1874). Atoqli shoiralar Nodira (1792-1842, Uvaysiy (1780-1845), Maxzuna) ham o‘zbek ayollar she’riyatiga beqiyos hissa qo‘shgan, o‘zbek adabiyotida sotsial-realizmga asos solgan, unga ijtimoiy-siyosiy mavzularni kiritgan Fitrat, Hamzalar ham beqiyos hissa qo‘shgan.

Zamonamiz asarlaridan Abdulla Qahhor, G‘afur G‘ulom, Oybek, Erkin Vohidov, Abdulla Oripov va boshqa ko‘plab yozuvchilarning asarlarini o‘qishni maslahat beramiz.