Mevali bog‘larni kuz–qish mavsumida uchraydigan kasalliklardan himoya qilish bo‘yicha tavsiyalar
2025-12-18 10:55:00 / Yangiliklar
Dunyoda global iqlim o‘zgarishi natijasida qishloq xo‘jaligi ekinlari jiddiy zarar ko‘rmoqda. Ushbu yilda kech kuzda havo haroratining kechasi +10–12°C, kunduzi +20–25°C bo‘lishi, yog‘ingarchilikning kamligi mevali bog‘larda un-shudring, mevali bog‘ shirasi, kalmaraz, monilioz, qora rak va bakterial rak kasalliklarining ko‘payishiga olib kelmoqda. Natijada daraxtlarning sovuqqa chidamliligi pasayadi va hosildorlik kamayadi.
Un-shudring kasalligi — urug‘li va danakli mevali daraxtlarning bargi va novdasini zararlaydi. Bargning ostki qismida oq unli chang paydo bo‘ladi, barg buralib, o‘sishdan orqada qoladi. Mevali bog‘ shiralari barglardan shira ajratib, ular ustida zamburug‘ rivojlanishiga sabab bo‘ladi, barglar qorayib to‘kiladi.
Kalmaraz kasalligi — bargda qo‘ng‘ir dog‘lar paydo qiladi, barglar to‘kiladi. Kasallik +20–25°C da, yomg‘irli ob-havoda rivojlanadi.
Monilioz kasalligi — barg va novdalarni quritadi, ayniqsa salqin va nam havoda rivojlanadi.
Qora rak kasalligi— tanada qora yaralar paydo bo‘ladi, po‘stloq yoriladi, daraxt nobud bo‘ladi.
Bakterial rak kasalligi — ildiz bo‘g‘zida shishlar hosil qiladi, po‘stloq qorayadi, daraxt sustlashadi.
Kasalliklarga qarshi kurash choralari:
1. Agroteхnik choralar
Kuzda sug‘orishni to‘xtatish, namlikni me’yorda saqlash;
Begona o‘tlarni yo‘qotish, ortiqcha novdalarni kesib yoqish;
Qirqish asboblarini 70% spirt bilan dezinfeksiya qilish;
Zararli novdalarni 10–15 sm pastdan kesib, bo‘yoq yoki bog‘ surtmasi bilan yopish.
2. Biologik choralarga
mikrobiologik preparatlar bilan ishlov berish.
3. Kimyoviy choralar
Barglar to‘kilishidan oldin
1% mis kuporosi (100 g / 10 l suv) bilan ishlov berish;
Yoki tavsiya etilgan kimyoviy preparatlar bilan ishlov berish tavsiya etiladi.
Qishda daraxt tinim davrida 3–4% Bordo suyuqligi bilan ishlov berish tavsiya etiladi.
Muhim eslatma
Har yili iqlim sharoitiga qarab individual yondashish, kasallik rivojlanish bosqichiga mos ravishda ishlov berish zarur. Chora-tadbirlar tizimli olib borilsa, keyingi yil hosildorlik yuqori bo‘ladi.
Navoiy viloyati O‘KCHM mudiri :
Mardonov Sirojiddin
O‘KCHM inspektorlari:
Barnoyeva Zarifa
Mo‘minova Mohichehra