Agrokimyoviy modda va pestisidlarning tuproqqa ta’siri
2025-09-29 10:20:00 / Yangiliklar
Tuproq unumdorligini oshirish va uni saqlab qolish maqsadida qishloq xo‘jaligini jadal yuritishni o‘g‘itlarsiz tasavvur qilish qiyin.
Mineral o‘g‘itlarni qo‘llash amaliyoti yildan yilga kengayib, takomillashib bormoqda. Mineral o‘g‘itlar bir qatorda organik o‘g‘itlardan foydalanish o‘lchamlari ham kengaymoqda. Biroq, dehqonchilikda kuchli kimyoviy o‘g‘itlaridan to‘g‘ri, oqilona va me’yorida foydalanishni taqozo etadi.
Azotli o‘g‘itlarining ortiqcha miqdori paxtaning (o‘simliklarning) generativ organlari hisobiga vegetativ organlarini ko‘proq o‘sish va rivojlanishiga imkoniyat yaratadi. Azotning ortiqcha miqdori, ayniqsa uning nitrat formasi xavfli, chunki u tuproqda sorbsiyalanmaydi (so‘rilmaydi), yengil harakatlanadi va yer osti suvlarigacha yetib boradi.
Pestisidlar qishloq xo‘jaligida yovvoyi o‘tlarga gerbisidlar o‘simliklardagi zamburug‘ kasalligiga fungitsid zararkunandalarga zootsid, insektitsid qarshi kurashda ishlatiladi. Ekinlarga ishlov berishda pestisidlarning asosiy qismi tuproq yuzasi va o‘simliklarda to‘planadi.
Ularning ortiqcha miqdori esa yer yuzasiga ko‘tarilmaydigan gravitasion suv oqimlari bilan aralashib va yer osti suvlariga borib qo‘shiladi. Tuproqda pestisidlarning qoldig‘i toksikantning tabiatiga, uning me’yoriga va tuproq xossalariga bog‘liq. Pestisidlar yer usti suvlari bilan suv yig‘uvchi hovuzlarga tushib, suvlarni zaharlaydi.
Uzoq muddat ta’sir qiluvchi donadorlashtirilgan ko‘rinishdagi yangi o‘g‘itlarning ishlab chiqish, agrokimyoviy moddlarni tashish va saqlanish qoidalariga amal qilish, o‘g‘itlardan oqilona foydalanish, almashlab ekishni joriy etish va boshqa agrotexnik va agromeliorativ tadbirlar tuproqni agrokimyoviy moddalarning ortiqcha miqdoridan saqlaydi.
Namangan viloyati O‘simliklar karantini va ximoyasi boshkarmasi Chortoq tumani
davlat inspektori:- Gʻ.Xayitov
