O‘zganing yeridan foydalanish (servitut)

• yerdan piyoda va transportda o‘tish;
• elektr, aloqa, quvur liniyalarini o‘tkazish va ekspluatatsiya qilish;
• suv bilan ta’minlash va boshqa shu kabi holatlar.

Savol: Sh. ismli shaxs mahalladagi qo‘shnisi yo‘lak sifatida qoldirilgan yerni devor bilan o‘rab olgani, buning oqibatida uning oila a’zolari katta ko‘chaga chiqish uchun qaryib 2 km. yo‘l bosishga majbur bo‘layotgani haqida ma’lum qilib, qo‘shnisiga tegishli yer uchastkasining bir chekkasidan yo‘lak sifatida foydalanishi yuzasidan huquqiy tushuntirish berishni so‘radi.

Javob: Sh. ismli shaxsning qo‘shnisiga tegishli yer uchastkasidan cheklangan tarzda foydalanish, ya’ni piyoda o‘tish huquqi (servitut) o‘sha qo‘shnisi bilan tuzilgan kelishuvga muvofiq belgilanadi. Agar ular o‘zaro kelisha olmasalar, sudning hal qiluv qarori bilan belgilanadi. Servitut belgilanishi va uning shartlari xususidagi ishlarni hal qilishda sudlar, tegishli vakolatli organlarni ishga jalb etishlari va servitut belgilash yuzasidan ularning xulosasini olishi shart.

Servitut to‘g‘risidagi kelishuv davlat ro‘yxatiga olinishi lozim va u yer uchastkasi boshqa shaxsga o‘tgan vaqtda saqlanib qoladi. Servitut to‘g‘risidagi kelishuv uni belgilashga sabab bo‘lgan asoslar barham topsa, bekor qilinishi mumkin.