Oʻzbekiston Respublikasi Energetika vazirligi

Assalomu alaykum, hurmatli yurtdoshlar.

Barchangizni avvalo xalqimizga xos mehr-muruvvat, bag‘rikenglik hamda saxovat ifodasi bo‘lib kelgan ulug‘ va muborak ayyom – Ramazon hayiti bilan samimiy tabriklashga ijozat bergaysiz.

Bugun aholi va iqtisodiyot tarmoqlarini yoqilg‘i-energiya resurslari bilan ta’minlash bo‘yicha ko‘rilayotgan chora-tadbirlar, amalga oshirilgan va rejalashtirilgan ishlar hamda energiya resurslarini iqtisod qilish, iste’mol samaradorligini oshirish va ulardan oqilona foydalanish chora-tadbirlari haqida ma’lumot beramiz.

Energetika sohasida 2024-yilda umumiy quvvati 2 ming 787,9 megavattga teng bo‘lgan elektr stansiyalar ishga tushirildi. Shundan quyosh fotoelektr stansiyalari quvvati 1000 megavattni, shamol elektr stansiyalari quvvati 800 megavattni, issiqlik elektr stansiyalari quvvati 965,2 megavattni hamda gidroelektr stansiyalar quvvati 22,7 megavattni tashkil etdi.

2024-yilda yurtimizdagi quyosh va shamol elektr stansiyalari tomonidan 4 milliard 860,5 mln kilovatt⋅soat elektr energiyasi ishlab chiqarildi. Mazkur hajmdagi elektr energiyasi 2 milliondan ziyod xonadonning bir yillik ijtimoiy normasini tashkil qiladi.

Buning natijasida 1 milliard 470 mln kub metr tabiiy gaz tejalishiga erishildi, atmosferaga 2 million 40 ming tonna zararli gazlar chiqishining oldi olindi.

“Quyoshli xonadon” dasturi orqali 2024-yilda xonadoniga quyosh paneli o‘rnatgan jami 10 ming 826 nafar fuqaroga davlatga sotgan 12 mln 182 ming kVt⋅soat elektr energiyasi uchun 12 mlrd 182 mln so‘m to‘lab berildi. Ya’ni, ushbu mablag‘lar Davlat soliq qo‘mitasining “Soliq” mobil ilovasi orqali yuqoridagi fuqarolarning bank plastik kartalariga o‘tkazib berilgan.

2024-yilda respublikamizda 81,5 milliard kilovatt⋅soat elektr energiyasi ishlab chiqarildi. O‘tgan yilda elektr energiyasi ishlab chiqarish hajmi 2016 yildagiga nisbatan 22,5 mlrd kilovatt⋅soat yoki 38 foiz ko‘pni tashkil etdi.

Shundan iste’molchilarga 67,5 milliard kilovatt⋅soat elektr energiyasi yetkazib berildi. Bu esa 2016-yildagiga nisbatan 21,8 mlrd kilovatt⋅soat yoki 48 foiz ko‘p elektr energiyasi yetkazib berildi, deganidir.

Ushbu ishlar 2025-yilda ham izchil davom ettiriladi. Xususan, jami quvvati 4,5 gigavattga teng bo‘lgan yirik quvvatli quyosh va shamol elektr stansiyalarini ishga tushirish, quvvati 785 megavatt bo‘lgan quyosh panellarini o‘rnatish, quvvati 225 megavatt bo‘lgan gidroelektr stansiyalarini barpo etish va 1 ming 782 megavatt⋅soat elektr energiyasini saqlash tizimlarini ishga tushirish rejalashtirilgan.

Yuqorida ta’kidlaganimizdek, yurtimizda ishlab chiqarish hajmlari keskin oshirib boriladi. Biroq ushbu resurslar hajmini qanchalik oshirmaylik, ulardan samarali va tejamkorlik bilan foydalanmasak, ta’minot barqarorligiga salbiy ta’sir qilishi mumkin. Shu bois energiya resurslaridan samarali foydalanish dolzarb masala hisoblanib, bu borada tizimli ishlar amalga oshiriladi.

Masalan, energiya resurslarining eng ko‘p sarfi, avvalo, iqtisodiyot tarmoqlariga to‘g‘ri keladi. Eski davrlarda qurilgan zavodlar ekologiya va energiya samaradorlik talablariga javob bermagan. Yillar davomida modernizatsiyaga yetarli e’tibor qaratilmagan. Ba’zi joylarda elektr va gaz kunlab bo‘lmagan. Sanoat korxonalarida iste’mol hamda yo‘qotishlar ko‘p bo‘lgan.

Shu bois so‘nggi yillarda iqtisodiyot sohalari energiya samaradorlik jihatidan yangilanmoqda. Yirik korxonalar va energetika tarmoqlari kesimida alohida dastur amalga oshirilmoqda.

2030-yilga borib, mamlakatimiz aholisi 41 million nafarga yetishi, iqtisodiyot 2 karra o‘sishi kutilyapti. Bu energiya resurslariga bo‘lgan talabni hozirgidan 1,5 karra oshiradi. Shuning uchun yangi loyihalarni ishga tushirib, quvvatni ko‘paytirish bilan birga energiyani tejash choralarini ham hozirdan ko‘rib borish zarur.

Buning uchun yangi loyiha qilib, ishlab chiqarishni ko‘paytirishni o‘zi bilan cheklanib qolmasdan, energiya tejamkorlik va samaradorlik masalasida juda qattiq ishlash kerak. 2025-yilda 4,4 milliard kub metr gaz va 6 milliard kilovatt·soat elektrni iqtisod qilish bo‘yicha reja olinyapti.

Prezidentimiz ko‘rsatmasiga muvofiq, o‘tgan yilgi tajribani davom ettirib, joylarda energiyani tejash imkoniyatlari olimlar ishtirokida ilmiy asosda o‘rganilmoqda. Xususan, Samarqand, Sirdaryo va Jizzaxdagi o‘rganishlarda 870 million kilovatt·soat elektr energiyasi va 420 million kub metr gazni iqtisod qilishning yangi imkoniyatlari aniqlandi. Masalan, bu viloyatlardagi kichik va o‘rta sanoat korxonalarida 35 mingga yaqin eskirgan uskunalarni tejamkoriga almashtirib, yiliga 385 million kilovatt·soat elektr energiyasi va 50 million kub metr gazni tejash mumkin.

Qolaversa, tuman va mahallalarda energiyani iqtisod qilish bo‘yicha mavjud imkoniyatlardan unumli foydalanish bo‘yicha rejalar ishlab chiqilgan. Xususan, 300 ta mahallada 100 megavattli kichik quyosh stansiyalari barpo qilib, shu yilning o‘zida 45 million kub metr gaz tejasa bo‘ladi. Bundan tashqari, kanal va soylarda quriladigan mingdan ziyod mikro GESlar hisobiga qo‘shimcha 175 million kilovatt·soat elektr ishlab chiqarish va 40 million kub metr tabiiy gazni tejash maqsad qilingan.

Ko‘chalarni yoritishga ham quyosh panelli chiroqlarni o‘rnatish orqali yiliga 100 million kilovatt·soat elektr energiyasini sarflash hamda iste’molni 2 karra kamaytirish rejalashtirilgan.

Shu kabi imkoniyatlar hisobidan bu yil 1,1 milliard kub metr tabiiy gaz va 2,6 milliard kilovatt·soat elektr energiyasini iqtisod qilish ko‘zda tutilmoqda.

Aytish joizki, muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoev 26 mart kuni energiya resurslarini iqtisod qilish, iste’mol samaradorligini oshirish hamda ulardan oqilona foydalanish chora-tadbirlari bo‘yicha o‘tkazgan yig‘ilishda ham bu vazifalarni yana bir karra qayd etib o‘tdilar. Birinchi navbatda, yirik sanoat korxonalarida zamonaviy tejamkor uskunalar o‘rnatish, energiya isrofini kamaytirish zarurligi alohida ta’kidlandi. Hukumatga bu sohada yangicha ijro va nazorat tizimida ishlash topshirildi.

Ishxonalar va uy-joylarda energiyani tejash madaniyatini oshirish ham juda muhim. Elektr va gazni behudaga yoqib qo‘ymaslik, quyosh panellari hamda boshqa muqobil manbalardan foydalanish ham ancha hajmni tejaydi.

Farg‘ona vodiysi viloyatlarida aholi zich joylashganini hisobga olib, ularni energiya bilan ta’minlashda alohida yondashuv ishlab chiqish vazifasi qo‘yildi. Bu tajriba bosqichma-bosqich boshqa hududlarda ham joriy etilishi ko‘zda tutilmoqda.

Brifing yakunida muqaddas Ramazon hayiti arafasida sizlarga yana bir xushxabarni yetkazish menga katta quvonch bag‘ishlayapti. Bugun muhtaram Prezidentimiz Shavkat Mirziyoev aholi, iqtisodiyot tarmoqlari va tadbirkorlik sub’ektlarini yoqilg‘i-energetika resurslari bilan ishonchli tarzda ta’minlash, shuningdek, aholi hamda tadbirkorlik sub’ektlarini qo‘llab-quvvatlash maqsadida Vazirlar Mahkamasiga elektr energiyasi va gaz bo‘yicha yangi tariflarning kuchga kirish muddatini kechiktirish topshirig‘ini berdilar.

Yangi tariflar oldin rejalashtirilganidek 1-apreldan emas, 1-maydan kuchga kiradi. 2024-yil 16-apreldagi Vazirlar Mahkamasining tegishli qaroriga buni nazarda tutuvchi o‘zgartirish kiritiladi.

Hurmatli yurtdoshlar, bugungi ma’lumotlarimiz qisqacha shulardan iborat edi. Energetika sohasida amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli ishlar haqida yaqin kunlarda tashkil qilinadigan brifinglarda ko‘rishguncha, deb qolamiz.

E’tiboringiz uchun rahmat!